Magnit maydoni Quyoshnikidan 10 trillion marta kuchliroq neytron yulduz aniqlandi
Niderlandiyadagi Amsterdam universiteti olimlari juda kuchli
magnit maydoniga ega bo’lishiga qaramasdan, relyativistik plazma oqimlarini chiqarib yuboruvchi
noyob neytron yulduzni aniqlashdi. Zamonaviy nazariy modellarga ko’ra, jetlar zaif
magnit maydoniga ega yulduzlarda paydo bo’lishi mumkin. Bu haqda Kun.uz nashri xabar bermoqda.Neytron yulduzi Yerdan
24 ming yorug`lik yili uzoqlikdagi Swift J0243.6+6124 qo’shaloq sistemada joylashgan. Kompakt
ob’ekt yonida joylashgan yirik yulduzdan modda akkretsion diskni hosil qilib, so’nggisiga
o’tadi. Neytron yulduzning qutblaridan yondosh yorug`lik tezliklariga erishuvchi ionlashgan
zarralar oqimi chiqariladi.
Jetlar qora tuynuklar,
oq mittilar va boshqa neytron yulduzlarni o’z ichiga tortib oluvchi,
kompanon moddalarni singdiruvchi ko’plab ob’ektlarda aniqlangan. Shu
bilan birga, ular kuchli magnit maydoniga ega yulduzlarda kuzatilmagan va u oqimlarning shakllanishiga
to’sqinlik qiladi, deb hisoblangan.
Olimlar Swift
J0243.6+6124’dan radionurlanishni qayd etishdi, u boshqa o’ziga o’xshash jismlardan 100
barobar kuchsizroq bo’lgan jetlar mavjudligini ko’rsatadi. Shu bilan birga, neytron yulduzning
magnit maydoni Quyoshnikidan 10 trillion marta kuchliroq. Bu esa, kuchli maydon diskni itarishi
haqidagi, relyativistik oqimlarning magnitli bostirilishi bo’yicha gipotezani rad
etadi. U neytron yulduzga yetarlicha yaqin bo’lishi lozim, shunda jet shakllanishi
mumkin. Olimlarning fikricha, Swift J0243.6+6124 bilan bog`liq holatda oqimlar diskning
katta aylanish energiyasi tufayli shakllanadi, ammo bu taxminni tekshirish
kerak.
Foydalanilgan manbalar:
