Dunyodagi eng ajoyib ko‘llar reytingi 

Tadqiqotlar paytida ko‘l yer osti suvlari maskani sifatida qayd etilgan. Ko‘l joylashgan Rayt vodiysi juda quruq tabiatli va bu yerda kuchli shamol hamda quruq havo kuzatiladi. Aynan shuning uchun ham atrofdagi muzliklardan hosil bo‘lgan ko‘l suvi bug‘lanib, uzoq muddat davomida o‘zida mineral moddalarni jamlaydi. Million yillar davomida Rayt vodiysida quruq vodiylar kabi ma’lum sharoitlar saqlanib qolgan, buning natijasida esa tuz va boshqa mineral moddalar kontsentratsiyasi vujudga kelgan.

O‘lik dengizi - dunyodagi eng chuqur gipergalin ko‘l hisoblanadi. Bu yerdagi suv unda tirik jonzotlar hayot kechirishi uchun juda sho‘rlik qiladi, aynan shu sababli ham u O‘lik dengizi deya atalgan. Ko‘l yuzasi dengiz sathidan 415 metr chuqurlikda joylashgan, bu esa uning dunyodagi eng chuqur gipergalin  ko‘l bo‘lishini ta’minlab beradi. O‘lik dengizining suvi tarkibidagi tuzlar miqdori sabab bu yerda cho‘milish juda qiyin, ammo oqim bilan suzish o‘ta yoqimli! 20 asr o‘rtalarida Isroilda joylashgan O‘lik dengizi g‘orlaridan injil o‘ramlari topilgan. Ularning bir qismi bu yerdagi noyob iqlim sharoiti tufayli saqlanib qolgan. O‘lik dengizi shuningdek Iordan mamlakatini ham chegaralab turadi.

Ro‘yxatimizning 4-o‘rnidan Taal ko‘li o‘rin oldi. Ushbu ko‘l Fillippin o‘lkasida joylashgan va alohida diqqatga sazovor. Bu ko‘l markazida Vulqon nomi bilan ataluvchi orol bor. Vulqonning kraterida ham yana bir kichik ko‘l bo‘lib, ushbu kompleks ko‘l ichida joylashgan orol ichidagi ko‘l sifatida mashhur. Ushbu ajoyib ketma-ketlik shuning o‘zi bilan tugamaydi. Eng qizig‘i, kichik ko‘l markazidaVulqon-point deya ataluvchi yana bitta mittigina orolcha ham bor. Bunisiga nima deysiz?

Ro‘yxatning 3-o‘rnidan Balxash ko‘li o‘rin olgan. Balxash Qozog‘istonda joylashgan bo‘lib,u kattaligi bo‘yicha dunyoda 12-o‘rinda turadi. Ammo uning qiymatini oshiruvchi jihat bu emas. Ushbu ko‘l suvining yarmi chuchuk suv, teng yarmi esa sho‘r suvdan iborat. Ko‘lning ikki qismini eni 3,5 kilometr va chuqurligi 6 metr keladigan ingichka yer bo‘lagi ajratib turadi. Balxash ko‘lining ham Orol dengizi kabi qurib qolish xavfi bor. Ayni paytda uni suv bilan ta’minlab turadigan manbalar o‘zanini o‘zgarmoqda.

Ikkinchi o‘rinda ikki tomonga oqadigan Tonlesap ko‘li nomini ko‘rishingiz mumkin. Ushbu noyob ekotizim Kambodjada joylashgan va uni ko‘l ham, daryo ham deyish qiyin.Yilning quruq mavsumlarida Tonlesap suvlari Mekong daryosiga qarab oqadi,mussonlar paytida esa oqim shunchalar kuchli bo‘ladiki, suvni qaytarib ko‘lga olib keladi. Natijada janubi-sharqiy Osiyodagi eng katta chuchuk suvli ko‘l hosil bo‘ladi. Ko‘l yiliga ikki marta o‘z oqim yo‘nalishini o‘zgartiradi va shu sababli hudud noyob tabiat rang-barangligini ta’minlagan maskan sifatida YUNESKO biosferasi deya tan olingan.

Reytingimizning mutlaq g‘olibi - Baykal ko‘lidir. Rossiyaning ushbu ulkan suv havzasi dunyodagi eng qadimiy va chuqur ko‘l hisoblanadi. Bundan tashqari u kattaligi bo‘yicha dunyoda ikkinchi o‘rinda turadi, shu bilan birga suvi eng toza ko‘l ham hisoblanadi. Noma’lum sabablarga ko‘ra ko‘l 250 000 000 yil davomida suvini to‘liq holatini saqlab qolishga erishgan bo‘lib, u o‘zida butun Yerning yuzining 20% chuchuk suvini jamlagan. Ko‘lda yashovchi jonivorlarning 2/3 qismini dunyoning boshqa hech bir burchagida uchratmaysiz. Ko‘l YUNESKOning halqaro meroslar ro‘yxatiga kiritilgan. Baykal Osiyo markazida, Irkutsk viloyati va Buryatiya respublikasi chegarasida joylashgan bo‘lib, janubi-g‘arbdan shimoli-sharq tomon 620 kilometrga yarimoy shaklida cho‘zilgan.