Yashash joyim - Ona Vatan!
Muayyan
tur yoki hamjamoaning yashashi uchun imkon beruvchi ekologik xususiyatlar
yig‘indisiga ega bo‘luvchi, hudud yashash joyi
deb qaraladi. Tur yoki hamjamoaning yashash joyi faqatgina o‘simliklar yoki
hayvonlar turlari (hamjamoalar)ning tarqalgan joyini emas, balki ushbu hududning
sifatini ham belgilab beradi.
Joyning
sifat ko‘rsatkichlari ko‘pgina omillarga bog‘liq bo‘ladi. Bularga iqlim, dengiz
sathidan mutlaq balandlik, dunyo tomonlariga nisbatan joylanishi, Yer
yuzasining shakli, nishabliklarning qiyalik burchagi, tog‘ jinslari, tuproqning
fizik-kimyoviy, biologik xususiyatlari va boshqalar kiradi.
Har
qanday yashash joyi ma’lum turlar yig‘indisidan tashkil topgan (o‘simliklar,
hayvonlar, mikroorganizmlar) hamjamoa hisoblanadi. Hamjamoada o‘simliklar
jamoasi maxsus muhit hosil qilish xususiyatiga ham ega. Shunday qilib, tirik
organizmlarning yashash joyi bilan tarqalgan muhit o‘rtasida chambarchas aloqa,
munosabatlar mavjud.
Inson
shu joyda yashaydi, o‘zini o‘rab turgan joyiga bevosita yoki bilvosita ta’sir
ko‘rsatadi. Inson o‘z yashashjoyini obod qilish uchun harakat qiladi, ekin
ekadi, yerlarni o‘zlashtiradi, o‘rmonzorlar barpo qiladi. O‘simliklarning yangi
navlarini, hayvonlarning yangi zotlarini yaratadi, shaharlar quradi.
Lekin inson o‘z yashash
joyiga aksincha ta’sir ham ko‘rsatdi: o‘rmonzorlarni kesib tashladilar, tuproq
eroziyaga uchradi, suv ifloslandi.
Yerlar
turli kimyoviy moddalar bilan zaharlandi, chollanish jarayoni kuchaydi, havoda
turli chang, tutun, gazlar, zaharli moddalar ko‘paydi. Shu bilan birga Yer
yuzida ko‘pgina o‘simlik va hayvon turlari kamayib, yo‘qolib ketdi.
Inson
butun mehnat faoliyati davomida atrof-muhitga salbiy ta’sir etishining oldini
olish hozirgi davrda asosiy muammo bo‘lib turibdi. Buning uchun albatta, har
bir joyda mavjud bo‘lgan turlarni hisobga olish, qo‘riqlash, kamayib
borayotganlarining sonini tiklash, holatini yaxshilash kabi tadbirlarni amalga
oshirish zarurdir.
Shunday
maqsadlarda turli maxsus muhofaza hududlari tashkil etilgan. Bulardan
qo‘riqxonalar, buyurtma xonalari, tabiat yodgorliklari va boshqalarni
ko‘rsatish mumkin. Shuningdek, Respublikamizda o‘simlik va hayvon turlarini
muhofaza qilishda «Qizil kitob» muhim ahamiyatga ega. Bu kitobga Yatanimizdagi
noyob turga aylanib borayotgan yoki yo‘qolib ketayotgan o‘simlik va hayvon
turlari kiritilgan.
Aziz foydalanuvchi! Biz o‘zimiz yashayotgan joyimizni, makonimizni ko‘z qorachig‘imizdek
asrashimiz, uning har bir giyohini, har bir qarich yerini muhofaza qilishimiz
kerak.
Chunki,
biz mana shu yashash joyidagi eng ongli fikrlash, so‘zlash, tabiatni
o‘zgartirish qudratiga ega bo‘lgan mavjudot, ya’ni INSONmiz. Shunday ekan,
boshqa hamjamoalar hayoti uchun biz javobgarmiz.
Maqolani foydali yoki qiziqarli deb hisoblasangiz ijtimoiy tarmoqlardagi do`stlaringizga matnni belgilab tavsiya qiling!
Agarda Siz maqolada xatoni uchratgan bo'lsangiz, unda xato matnni belgilab, CTRL + ENTER klavishasini bosing va sayt ma'muriga xabarnoma jo'nating.