Niagara sharsharasi qanday paydo bo`lgan?
Niagara sharsharasi Nyu-York shtatidagi Buffalo shahridan 25 km uzoqlikda oqib o’tadigan Niagara daryosida joylashgan. Niagara daryosi Eri ko’liga quyiladi va to’rtta Buyuk Ko’lni Ontario ko’li bilan bog’laydi. Daryo yo’lining 58-kilometri o’rtalarida tez oqim birdan uziladi va baland qoyadan sharshara bo’lib pastga oqadi. Bu Niagara sharsharasidir. U ikkita: Kanada va Amerika sharsharalaridan tarkib topgan. Niagara daryosi suvining 94% tik Kanada sharsharasi orqali pastga oqib tushadi.
Geologlarning fikricha, Niagara sharsharasi
ancha yosh. U bundan, taxminan, 10-15 ming yil ilgari paydo bo’lgan. Muz
davrida hozirgi Niagara o’rnini muz qoplab
olgan. Muzliklar erib, Eri ko’li hosil bo’lgan. Undan bir dare oqib chiqib,
kulning suvlarini shimolga olib ketgan.
Daryo oqimi bir qoyaga yetib boradi. Kalin ohaktosh qatlami bilan
qoplangan bu qoya Niagara sharsharasini hosil
qiladi. Keyinchalik sharshara suvi daryo o’zanini chuqurlashtirib yuborgan.
Suvning tushish balandligi o’rtacha 50 metrdir.
Niagara sharsharasi haqidagi ilk ma'lumotlar 1697 yili paydo bo’lgan. Bu haqda
fransuz tadqiqotchisi va missioneri avliyo Luis Xennepen yozib qoldirgan. U ilk
marta sharsharani 1678 yili Soyr de la
Sall bilan Yangi Duneta safari chogida ko’rgan edi.
