Bu qiziq ... 

2. Xoshimin va Xanoyni birlashtirib turgan temiryo’lni odamlar "Birlik” deb atashadi. Uning uzunligi 1800 km.

3. Buyuk Britaniyada oq yoqalilar deb bank va kontora xodimlarini aytiladi.

4. Xaritadan uchta Yevropani topa olasizmi? Ular Yevropa qit’asi, Madagaskar oroli yonida joylashgan Yevropa oroli, hamda Yevropa qit’asining Priney yarim orolining janubiy chekka nuqtasi Yevropa deb yuritiladi.

5. "Kinologiya” so’zi yunoncha itshunoslik demakdir. It haqidagi fanni geologiyaga nima aloqasi bor, deb o’ylarsiz? Finlandiya geologlari g’ayri tabiiy musobaqa o’tkazdilar. Bunda Lari degan it bilan familyasi ataylab pinhon tutilgan bir kichik geolog kon topish bo’yicha musobaqalashdilar. Musobaqa sharti tarkibida mis ma’dani mavjud xarsang toshdan kim ko’proq topa oladi deyilgan. Musobaqa qatnashchilarning har qaysisiga 3 km 2 dan bir xil maydonlar ajratiladi. Musobaqa uch kun davom etadi.

  Lari 1300 marta hurib, ma’danli harsang topganidan darak beradi. Geolog esa 270 tagina misli xarsang topa oladi va bir necha xatoga ham yo’l qo’yadi. Kinologiyada itdan foydalanish usulini ilk bor Finlandiyalik geologlar tomonidan 1962–yili qo’llanilgan. Tajribada mis ma’dani bor xarsanglar maxsus hidga ega. Ularni iskovich bo’lganligi uchun nemis ovcharkalari geologdan bu sohada ustun kelgan ekan.

6. Olmoslar — toshlar toji: Olmoslar tabiatda kam uchrashi va sayqal berilgach, o’zidan turlicha nur tarqata olishi bilan "toshlar maliksi" ma’nosini bildiradi. Tabiatda undan qattiq bironta jins yo’q. Uni silliqlaydigan bironta asbob bo’lmaganligi uchun olmosni olmos yordamida silliqlanadi va qirralar hosil qilinadi.

7. Toshpaxta –o’tda yonmaydigan "paxta” toshpaxta ya’ni asbest mineralining tashqi ko’rinishi paxtaga yoki toblanuvchi ipakka o’xshaydi. sbest grekcha”yonmaydigan "buzilmaydigan” mazmunni anglatadi. U ko’plab ingichka va nozik tolalardan tashkil topgan bo’lib, ular juda pishiq egiluvchan, yuqori haroratga chidamli bo’ladi. Undan issiqdan saqlovchi devorlar ustini qoplashda tomlar ustini yopishda, yonmaydigan matolar va kiyimlar tikishda ishlatiladi. Hozirgi kunda asbest yoki uning aralashmasidan 2000 ga yaqin turli buyumlar ishlab chiqilmoqda. 1 kg asbestdan 30 kg uzunlikdagi juda ham pishiq ip tayyorlash mumlin. Ip temir simdan ham mustahkam bo’ladi.

  Asbest 1806-yilda Italiyalik Emna Parpenti asbestning sof o’zidan mato to’qish usulini topib, nozik to’r to’qishga muyassar bo’ladi. Tosh paxtaning o’tda yonmaslik hossasini bilishgan maddoh va tovlamachilar bir paytlar undan to’qilgan matodan kiyim- kechak yonib turgan gulhanlar ichidan o’tganlar. Bu bilan avom xalqni aldab kelganlar. Hozirgi kunda esa asbest jasur o’t o’chiruvchilarimizning asosiy kiyim-kechagi sifatida xizmat qilmoqda.

8. O’simliklar: Selochinila deb ataluvchi giyoh, o’ziga hos "qiliqlarini”ko’rgan kishi lol bo’lib qolishi turgan gap. Janubiy Amerikada o’sadigan bu giyoh chopqillaydigan qurg’oqchilik hurujida qoladigan bo’lsa, u o’z ildizlarini tuproqdan sug’urib olib, kichkina koptok shakliga kirib oladida, shamolning yo’nalishi bo’yicha yumalab ketaveradi.Tadbirkor o’simlik yetarlicha namlikka ega bo’lgan joylardan o’tadigan bo’lsa,bir zum to’xtab, o’zining ildizlarini chiqarib, yerga tomirini yoyadi va o’simlik qiyofasiga kiradi. Mabodo u yana suvsirab qolgudek bo’lsa, yana ildizlarini yig’ishtirib olib "safarga saylanadi”, barchaga ma’lumki daraxtlar qushlar ayrim hayvonlar oshiyoni hissoblanadi.

  Biroq Hindistonda o’sadigan bir daraxtga na qush qo’nadi, na biron jonzot o’rmalaydi. Undan barcha hayvon xavfsiraydi. Mobodo maskur daraxt tanasiga odam qo’llarini tekkizadigan bo’lsa, kishini esankiratadigan darajada tok uradi daraxt kompas millaridcha 15-20 mil naridan sezilarli ta’sir ko’rsata boshlaydi. Daraxtda hosil bo’ladigan elektor kuchlanishi har doim bir xil bo’lavermaydi: Kun mobaynida tokning kuchi bir necha marta o’zgarib turishi mumkin. Daraxtdagi elektr kuchlanishi qoq peshinda juda yuqori darajada bo’lib, yarim tunda nisbatan past elektr toki qayd qilinadi. Muqaddas ko'hna kitoblardan biri – Tavrot kitobida yozilishiga qaraganda yonib kul bo’lmaydigan o’simlik namunasi bo’lgan.

9. Bu mo’jiza emas. Janubiy Yevropaning ohakka boy quruq tuproqli joylarida Disktnamus alba nomi bilan yuritiluvchi o’tsimon o’simlik o’sadi. Mobodo issiq, jazirama kunlarda, shaboda esmaganida mazkur o’simlikka gugurt chertib yoqilsa lov etib zangor alanga hosil qilib, yoqadi-yu, o’simlikning o’zi olovdan ozorlanib kuymaydi, u qanday bo’lgan bo’lsa o’sha holida qolaveradi. Ma’lum bo’lishicha, o’simlik o’zidan tez alangalanadigan efir moylaridan chiqarib turar ekan.

10. Avstraliyaning janubiy–sharqiy qismidagi o’rmonlarda g’aroyib hislatga ega bo’lgan qo’ziqorinlar uchraydi. Tungi paytlarda ulardan shunday yog’du chiqaradiki, qorong’ulikdan nishon ham qolmaydi sayyohni, safardagi yo’lchini, o’rmondan bemalol qoqilmay yo’l topib ketaveradi, hatto bu qo’ziqorinlarning chiroyiga yoqtirib mutola qilish ham mumkin.

11. Kolumbiyaning tropik o’rmonlarida uncha katta bo’lmagan (barra va santi) deb ataluvchi daraxt o’sadi.Barra santi nihoyatda ko’rkam, jiloli husunkor, tanasi sabzi, rang uni butunlay lali-alvon rangli gullar o’z og’ushiga olganday, qurshab turadi, qizig’I shundaki bu ajoyib o’simlikning birorta gulini kimdir uzishga botina olmaydi. Mabodo unga qo’l tekkizsangiz barra santaning taglaridan tajovuzkor chumolilar lashkar tortib keladi, daraxtga ozor bergan kishilarni shunday talashadiki, qochgani joy topib bo’lmaydi. O’simlikning ko’rkini chumolilar ardoqlab saqlashadi, daraxt esa o’z navbatida chumolilar uchun so’lim oshiyon yaratib beradi.

12. ”Qizil kitob”ning 3 ta turi mavjud: 1.Xalqaro. 2.Milliy. 3.Lokal  "Qizil kitob” da qizil, ko’k,oq, sariq sahifalar bor. Eng xavflisi qizil va ko’k varaqlar hisoblanadi.

13. Сhаqmoq eng ko’p eman, archa va qarog’aylarda uchraydi, qayin kamroq, qarag’ay, terak va yong’oqlarga esa deyarli tegmaydi.

14. Bir asalari oilasi yoz davomida 150 kg gacha asal tayyorlaydi. 1 kg asal terish uchun asalari 10 mingga yaqin gullarni ko’rib 100 mingga yaqin gulshira ulushiga olib qolishi lozim.

15. Pat tashlash paytlari ba’zi qushlarda uchish qobiliyati vaqtinchalik yo’qoladi. Misol uchun, o’rdak bu vaqtda 20-35 kungacha, oqqushlar – deyarli 1,5 oy uchmasligi mumkin.

16. Laylaklar uchish davomida vaqtinchalik 10-15 daqiqa uxlab qolishi mumkin.

17. Eng katta qor yog’ishi 1971-yil 19-fevralidan 1972-yilning 18-fevraligacha AQSHning Paradaysa shahri (Vashington shtatlar xududlar ko’zlangan Shu vaqt davomi) bu yer 31- m dan ortiq qor yog’adi. 1 sutka eng ko'p qor yog'ish holati – deyarli 2 metr – 1521 yilning 14-15 apreli AQSH ning Selver–Leyk shahri (Kolorado shtati) kuzatilgan.

18. Tabiat ajoyibotlarining eng noyob turlari Trinidad oroli (Kichik Antill orollari guruhi) ospalt qo’li kiradi. Uning satxida yurish mumkin, hatto bu yerda olinadigan ospaltning olib chiqish uchun kichik temir yo’li ham otkazilgan. Lekin nima bo’lsa ham bu ko’ldir. Asfalt doimiy ostia harakatdadir. Bir kuch uning sathi daraxt ma'nosi ko’rildi, 2 haftadan keyin esa yana yo’qoldi.

19. Bizning atmosferamizda o’simlik hosil qiladigan ma’lumotdan ular karbonat angidridning yutib kislorod chiqaradilar. Bir yil davomida yerdagi o’simliklar yo’qolib ketsa, 3 yildan kam vaqt davomida atmosferadagi bor kislorodni ishlatib bo’lib, insoniyat va hayvonot dunyosi halok bo’ladi.

20. Yer yuzida hashorotlar shu qadar ko’p yashaydiki, hatto har bir insonga 250 mln ga yaqin hashorot to’g’ri keladi. Hashorotlarni 80% o’simlikxo’r, 15% yirtqich 5% qonxo’r, o’simlikxo’r, ahlatxo’rdirlar. Hashorotlar har yili jahon yetishtiriladigan hosilning 25-30 % ni yeb yuboradi. Aholi yashash joylari atroflarida tutib olingan chivin o’rtog’i oshqozoni tekshiruvi shuni ko’rsatadiki, mazkur hashorotlarning 80% uy hayvonlari qoni bilan oziqlanadi.

21. Sezaltinlar oilasiga mansub seratoniya doimo bir xil 0,2 gr vazndagi urug’lar beradi. Bunday urug’lardan zargarlar vazn tashqi sifatida foydalanganlar ushbu vazn me’yori karat deb nomlangan.