0‘rmon - suvdir, suv hosildir, hosil esa hayotdir.
0‘simliklar
dunyosi Yerdagi hayotning birlamchi manbai hisoblanadi. Ular yiliga 380
mlrd.tonna organik modda hosil qiladi, buning 325 mlrd.tonnasi dengiz va okean
o‘simliklariga, 38 mlrd. tonnasi o‘rmonlarga, 6 mlrd.tonnasi
o‘tloqlargato‘g‘ri keladi. Bundan tashqari o‘simliklar tabiatda eng muhim
jarayonni — fotosintez natijasida, barcha tirik organizmlarning nafas olishi
uchun zarur bo‘lgan kislorodni etkazib beradi.
Ma’lumki,
0‘zbekiston Yer maydonining 5 foizni yoki 2,37 mln. gektarini o‘rmonlar tashkil
etadi. Bu o‘rmonlarning bir qismi tekisliklarda, qolgan qismi tog‘larda
joylashgan.
0‘rmon
resurslaridan oqilona foydalanish va muhofaza qilishda qanday ishlarni amalga
oshirish kerak. Bular quyidagilardan iborat: o‘rmonlardan yog‘och tayyorlashda
uni qayta ishlashda nobudgarchilikka yo‘l qo‘ymaslik, o‘rmondan yoqilg‘i
sifatida foydalanmaslik: ayniqsa yosh o‘simliklarni nobud bo‘lishdan saqlash:
ularni hosildorligini oshirish; kasallik va zararkunandalardan himoya qilish;
yong‘indan saqlash; ifloslanishdan saqlash kabilar.
0‘rmonlarning
ko‘p bo‘lishi katta ahamiyat kasb etadi. Birinchidan sayyoramiz havosini
tozalab turadi, chunki 1 ga. o‘rmon 18 mln.kub.m. havoni tozalab turadi.
Ikkinchidan, tuproqda namni uzoq ushlanib turishini ta’minlaydi, 10 ming ga.
o‘rmonzorlar 500 ming m.kub hajmdagi suvni ushlab qoladi. Uchinchidan,
ko‘chma qumlarni mustahkamlaydi.
Shunday
ekan, hozirgi vaqtda asosiy qiladigan ishimiz o‘rmonlarni ko‘paytirish, buning
uchun o‘simliklarni urug‘laridan yangi ko‘chatlar hosil qilib ekish, togii
hududlarda zinapoyasimon shaklda o‘rmonzorlar tashkil etish lozim. Bu bilan
tog‘larda tez-tez bo‘lib turadigan selni, oldi olinadi.
Shuningdek,
cho‘l o‘rmonlaridan foydalanishda juda qattiq tartib o‘rnatib, kesish va mol
boqish man qilinsa, bu o‘rmonlarda o‘sadigan qora va oq saksovul, juzg‘un,
quyonsuyak va butalar yaxshi o‘sib qumlarni mustahkamlaydi.
Bundan tashqari mavjud
o‘rmonlarni turli kasallik va zararkunandalardan saqlashda biologik usullardan,
ya’ni foydali qush va hasharotlardan, hayvonlardan foydalanilsa, o‘rmonlarni
ifloslanishdan saqlash mumkin bo‘ladi. 0‘rmonlarni muhofaza qilish, yangi
o‘rmonlarni tashkil qilishdek muqaddas ishga hammamiz o‘z ulushimizni
qo‘shishimiz kerak.
