Tozalik - sog`lik garovi!
Hayvonlarning
odamlarga o'xshash jihatlaridan biri, buni qarangki, tongda uyg'ongandan so‘ng, ular ham odamlar kabi yuvinishar ekan.
Maymunlar quyosh
ko'tarilishi bilan shoxdan shoxga, daraxtdan daraxtga sakrab daraxtning eng
baland uchiga chiqib olishadi va shudringdan nam bolgan orqalarini oftobga
qaratib quritishadi.
Fillar
esa tongda daryoga cho'milishga borishadi. Quruqlikda yashaydigan hech
bir jonivor suvni bunday ulkan jonivor - filchalik yaxshi ko'rmaydi. Ular daryoda
mazza qilib bir-birlariga suv sepib yuvinadilar.
Ona
fil yuvinishni istamagan bolasini suvga sudrab olib tushadi va suv sepib,
orqalarini xartumi bilan sekin silaydi. So'ngra esa upa surtgandek ustidan
tuproq sochadi.
Agar u cho'milmoqchi
bo'lgan yerda suv sayoz bo'lsa, u ham fil uchun muammo emas. Darhol suv yolini
to'sib, dambasimon to'siq quradi. Qarabsizki, cho'miiish uchun hovuz tayyor.
Afrika fillarining burun
xalqumida suv saqlaydigan maxsus yeri bor. Suv topolmagan vaqtlarida o'sha
g'amlab olgan suvlarini ishlatishadi.
Suvdan tashqari ular gigiyena
vositasi sifatida loy va tuproqdan ham foydalanishadi. Bu amaliyot fillarning
terisini zararli hasharotlardan himoya qiladi.
Bug'u,
ayiq, yaguar, yo'lbars va tulki kabi jonivorlar ham suvni xush ko'rishadi.
Yo'lbars hatto yomg'ir yog'ayotganda ham bemalol o'rmonda sayr qilishi mumkin.
Barcha mushuksimonlar ichida faqatgina yo'lbars va yaguar hech qiynalmay
daryolarni kechib o'tishi mumkin.
Eng
qizig'i, yer yuzidagi sut emizuvchilar orasida faqatgina odamzod va maymunlar suzishni bilmaydi.
Boshqa hamma
jonivorlarga buni o'rganishning hojati yo'q, chunki ular tug'ilganidayoq
suzishni biladi.
Cho'chqa, fil,
karkidon, bug'u kabi hayvonlar zararli hasharotlardan saqlanish maqsadida yerga
dumalab tanalarini loy bilan qoplab oladilar. Bu ham tozalikka xizmat qiladi.
Suvsiz
yerlarda yashaydigan hayvonot olami qumga dumalash orqali tanalarini
tozalashadi.
Oq
ayiq esa qorda yuvinishni xush ko'radi. U xuddi suvga sho'ng'igandek qorga
boshi bilan o'zini tashlaydi.
Mushuksimonlar, yo'lbars va yaguardan
tashqari, suvda ham, qumda ham yuvinishmaydi. Ular kichkina panjalarini avval
yalab tozalab olishadi, so'ngra panjalari bilan tozalanadilar. Chumolixo'r ham
o'tkir tirnoqli panjalari yordamida ehtiyotkorlik bilan tanasini tozalaydi.
Bunday usul bilan ozodalikni saqlashga harakat qiluvchilar ichida eng oldingi
safda turuvchi jonivor - sichqondir. Ular umrinning yarmini o'ziga oro
berishga, yuvinishga sarflar ekan.
Maymunlar esa tongda uyqudan uyg'onganlaridan
so‘ng mushaklarni baquvvat qiluvchi va tanani tetiklashtiruvchi badan tarbiya
bilan shug‘ullanadilar. Daraxtdan daraxtga, shoxdan shoxga mahorat bilan
sakrashlarini tomosha qilish kishiga zavq bag‘ishlaydi.
Sher, yo'lbars, qoplon kabi mushuksimonlar tirnoqlarini ham o'tkirlab, kaltalab turishadi. Panjasidagi o'tkir tirnoqlarini chiqarib olib biror daraxt yoki qattiqroq narsaga ishqalaydilar. Bu bilan ular tirnoqlari orasidagi ovqat qoldiqlarini tozalaydilar va tirnoqlarini panjalari orasiga o'sib shikastlanishdan saqlaydilar.
Foydalanilgan manbalar:
Sharhlar - 1